برخی از افراد برای ازدواج مناسب نیستند و باید از آنها پرهیز شود. برخی از خصلتها و ویژگیها هست که ازدواج و زندگی مشترک را با مشکلات بسیار زیادی روبرو خواهد ساخت. البته هیچ کدام ما بی عیب نیستیم و واضح است که هر کدام ما ضعفها و کاستیهای خاص خودمان را داریم اما برخی از ویژگیهای منفی هستند که در مقایسه با سایر خصلتها خطرناکتر و مخرب تر هستند و در صورتی که فردی صاحب آن ویژگی باشد زندگی با او در واقع یک کابوس خواهد بود. در زیر ویژگیهایی ذکر می شود که در صورت وجود آن ازدواج با آن فرد زیان بخش و آسیب زننده خواهد بود و لازم است که از چنین فردی اجتناب شود.

1- افرادی که معتاد به مصرف مواد ، الکل یا دارو هستند.

اگر دست خود را در آتش ببرید حتما خواهید سوخت. اگر خود را جلوی ماشین بیاندازید حتما زیر گرفته خواهید شد. اگر عاشق یک الکلی یا معتاد به مواد مخدر بشوید حتما آسیب خواهید دید.

کسی که معتاد به مصرف مواد یا مصرف مشروبات الکلی است به واقع فردی است سعی می کنید تا بر مغز خود با استفاده از یک ماده شیمیایی تاثیر بگذارد تا از مشکلات و دنیای واقعی دور شود.

ما با تعداد بی شماری از زوجها و همسران روبرو می شویم که در ابتدای زندگی اعتیاد را یک امر عادی می دانسته اند یا فکر می کرده اند که موضوع چندان مهمی نیست و نامزد آنها پس از ازدواج مواد را ترک خواهد کرد و به این امید تن به ازدواج داده اند و بعد با ک زندگی بحران زده روبرو شده اند. زندگی پر ملالتی که در آن بسیار آسیب دیده اند و راههای گریز از آن بسیار محدود بوده است.

برای آنکه به طور خیلی خلاصه با اعتیاد آشنا شویم ، اطلاعات محدودی را در اینجا می آوریم تا تصویر صحیح تری از اعتیاد داشته باشیم.

76 درصد مردان و 65 درصد زنانی که معتاد به مصرف مواد هستند یک بیمار روانی دیگر نیز دارند. (کاپلان ، سادوک) علائم افسردگی بین افراد مبتلا به سوء مصرف مواد یا وابستگی به مواد شایع است (کاپلان ، سادوک) و احتمال خودکشی موفق بین مبتلایان به بیماری سوء مصرف مواد تقریبا 20 برابر بیشتر از کل جمعیت است.

از آنجا که فرد معتاد نیاز به درمان جدی دارد باید از ازدواج با او پرهیز کرد. این پرهیز از ازدواج تنها به دلیل خود اعتیاد نیست بلکه به دلیل تاثیرات روانشناختی است که مصرف مواد بر روی فرد بر جای می گذارد. مثلا مصرف افیونی از قبیل تریاک و ... ایجاد خواب آلودگی ، بی اشتهایی ، کاهش میل جنسی ، کاهش فعالیت ، تغییر در شخصیت ، وراجی ، بیش فعالی ، تحریک پذیری ، پرخاشگری ، تهییج ، بدبینی ، ناتوانی جنسی و توهم می کند. آیا با فردی که تحت تاثیر مواد دارای چنین شرایطی هست می توان ارتباط صمیمانه ای برقرار کرد؟ مسئله اعتیاد یکی از جدی ترین مسائلی است که قبل از ازدواج باید به آن توجه کرد. در تحقیق قبل از ازدواج این مورد یکی از الزامات است. و نیز دانستن اینکه آیا یکی از اعضای اصلی خانواده فرد معتاد هست یا نه ؟ نیز می تواند کمک کننده باشد. چرا که یک الگوی ژنتیک در بیماری سوء مصرف مواد مشاهده می شود.

ازدواج با فرد معتاد یک خودآزاری و یک آسیب جدی است. اما اگر فردی را دوست دارید که معتاد است تنها می توانید از او بخواهید که مواد را کنار بگذارد و برای ترک مواد کمک تخصصی بگیرد در صورتی که این فرد موفق به ترک مواد شد لازم است تا یک سال از ازدواج با او خودداری کنید. چون 12 ماه اول پس از قطع وابستگی دوره پر خطری برای عمود بیماری به شمار می رود. این دوره را اصطلاحا دوره بهبود موقت اولیه نامیده اند. (کاپلان ، سادوک) پس از آن همچنان باید با احتیاط بسیار با چنین افرادی ازدواج کرد.

یک فرد معتاد لازم است تا به خودش بپردازد و در ابتدا بیماری خود را درمان کند. بسیاری از این افراد برای فرار از واقعیت اعتیاد ممکن است رو به ازدواج آورند. و یا حتی خانواده های آنها تصور کنند که ازدواج می تواند درمان اعتیاد آنها باشد. در صورتی که چنین وضعیتی امکان پذیر نیست. درمان اعتیاد همانند دیگر بیماریهای روانشناختی یک درمان کاملا متمرکز و تعریف شده است و ازدواج تنها می تواند استرس این افراد را اضافه کند و مصرف مواد آنها را افزایش دهد.

تراژدی و خیمی که در جامعه ما در این سالها روی داد تراژدی همسران معتادان تزریقی بود. بسیاری از این معتادان به دلیل استفاده از سرنگ مشترک دچار بیماری ایدز شدند و به دلیل ارتباط جنسی با همسران خود ، همسران آنها نیز دچار این بیماری مهلک شدند. آیا آنها باور می کردند که روزی دچار چنین تراژدی مهیبی شوند ؟

2- افرادی که به سرعت و به شدت خشمگین می شوند.

همه ما در زندگی خود خشم را تجربه می کنیم وقتی که اوضاع بر وفق مراد نیست وقتی که ناراحت هستیم یا در حق ما بی عدالتی شده است خشمگین می شویم. این نوع از خشم طبیعی است و همه ما آن را تجربه می کنیم. اما برخی افراد به طور ناگهانی و با شدت بسیار زیاد خشمگین می شوند. یا به عبارت دیگر خشم آنها غیر معمولی و نا متناسب است. زندگی با چنین افرادی یک تجربه بسیار وحشتناک است. این افراد با خشم خود همسر و فرزندان خود را کنترل می کنند. وقتی با چنین افرادی روبرو می شویم برای اینکه مورد حمله خشم آنها واقع نشویم رفتار خود را بسیار کنترل می کنیم و در حال ترس از آنها به سر می بریم چرا که هر لحظه احتمال آن می رود که عصبانی شوند و خشم خود را با شدت هر چه تمامتر بروز دهند. کنترل رفتار در برابر این گونه افراد برای مدتی کوتاه امکان پذیر است اما در زندگی مشترک حقیقتا انرژی فراوانی را از انسان می گیرد.

در زیر برخی از نشانه های هشدار مربوط به خشم ناگهانی و بدون کنترل آورده شده است :

* هنگامی که برخی چیزهای کوچک مطابق میل او نیست از کوره در رفته و خشم خود را روی کسانی که در اطراف او باشند ، خالی می کند.

* هنگامی که با نظر او موافق نیستیم با فریاد ، بد دهنی و تهدید پاسخ می دهد.

* هنگامی که از او می خواهید تا کار ساده ای را برایتان انجام دهد ، حالت تدافعی گرفته و مخالفت می کند.

* هنگامی که به او توض2یح می دهید که چگونه رفتارش شما را تحت تاثیر قرار می دهد احساس می کند که به او حمله شده است و متقابلا بیرحمانه به شما حمله می کند.

* خشم خود را با کوبیدن در ، قطع تلفن ، ترک اتاق و ... بروی می دهد.

* خلق و خویش به ناگهان از وضعیتی مهربان ، گرم و صمیمی در عرض تنها چند ثانیه به وضعیتی عصبانی تغییر می کند.

* وقتی کاری را که می خواهید برایش انجام نمی دهید یا مرتکب اشتباهی می شوید آمادگی او برای اینکه داد بزند و شما را تحقیر کند ، بالاست.

* به کرات در مکانهای عمومی نظیر رستورانها ، مراکز خرید ، خانه دوستان و ... صدایش را بلند کرده و یا عصبانی می شود.

* خشم خود را به صورت فیزیکی و با زدن و یا پرت کردن اشیا و هل دادن و یا زدن شما و یا دیگری نشان می دهد.

قبل از ازدواج لازم است که به مسئله خشم توجه کنیم. در صورتی که فرد مورد نظر شما در کنترل خشم خود مشکل دارد و به شدت خشمگین می شود ارتباط شما در آینده مخدوش خواهد بود. از ازدواج با چنین افرادی باید پرهیز کرد. زندگی با چنین افرادی به شدت آسیب زننده است.

تعدادی از این افراد بعد از ازدواج خشم خود را با زدن همسر خود خالی می کنند. در ادبیات علمی آنها را به عنوان همسر آزار می شناسیم. همسر آزاری یک مورد بسیار جدی در روابط خانوادگی به شمار می رود. برخی از خانمها پس از ازدواج متوجه می شوند که همسر آنها دست بزن دارد و خشم خود را با زدن آنها کاهش می دهد. بسیاری از این خانمها اولین باری که متوجه این مسئله می شوند شوک زده می شوند ، بهت می کنند و نمی دانند که چه باید بکنند. همسر آنها در عین حال که به آنها ابراز عشق و صمیمیت می کند در لحظه عصبانیت به راحتی آنها را می زند و بد دهنی می کند.

زمانی که این خانمها از شوهران خود می خواهند تا رفتار خود را تغییر دهند آنها معمولا اظهار می کنند که «تو نباید کاری کنی که من عصبانی شوم» و به این صورت سعی در کنترل همسر خود دارند.

خانمی که با امید فراوانی به زندگی مشترک پا گذاشته ، پس از عقد ازدواج ، اولین سیلی را که از همسر خود می خورد احساس درد ، تنهایی ، شرم ، ناتوانی ، خشم و افسردگی می کند. عزت نفس آنها شدیدا آسیب می بیند و معمولا ناتوان از تصمیم گیری به زندگی با شوهر آزارگر خود ادامه می دهند.

همسران آزار دیده بعضا به قدری تحقیر می شوند که زندگی با آزار دهنده خود را توجیه می کنند و برای نجات آنها از شرایط آزار نیاز به روان درمانی هست.

افسانه 20 ساله با رضا 23 ساله دو سال بود که ازدواج کرده بود اما در این مدت به دلیل ضرب و شتم رضا شنوایی او کاهش پیدا کرده بود . وقتی که رضا به صورتش سیلی می زده است دستش را جلوی صورتش گرفته بود اما بر ار شدت ضربه دست رضا یکی از انگشتان دستش شکسته بود. او به مادرش گفته بود که دستم لای دررفته است ... افسانه همه اینها را تعریف می کرد و در عین حال می گفت من رضا را دوست دارم !!!

3- افرادی که مسئولیت زندگی خود را به عهده نمی گیرند.

این افراد معمولا دیگران را به خاطر مشکلات و مسائل زندگی خود مسئول می دانند و آنها را سرزنش می کنند. آنها مسئولیت سهمی که خود در اینجا آن مشکلات داشته اند را برعهده نمی گیرند. وقتی با چنین افرادی روبه رو شویم معمولا داستانهای فراوانی از ظلم دیگران و مظلومیت آنها می شنویم اما باید مراقب بود نفر بعدی خود ما خواهیم بود.

برخی از ویژگی های افرادی که مسئولیت زندگی خود را برعهده نمی گیرند عبارتند از:

* این افراد به ندرت مستقیما و با صراحت عصبانیت و خشم خود را بیان می کنند. در عوض مدام گله و شکایت می کنند و قیافه ناراحت به خود می گیرند.

* هنگامی که به او برای حل مشکلاتش ارائه راه حلی می شود همواره دلیلی پیدا می کند که چرا این راه حل یا این پیشنهاد مفید نیست. گویا همه راه حلها برای آنها مفید نیست.

* هیچگاه صریح و مستقیم ناراحتی خود را بیان نمی کنند و فرد مقابل مجبور به حدس زدن می کنند گویا باید با زور از آنها اطلاعات را بیرون کشید.

* وقتی به آنها عشق می ورزیم احساس می کنیم که تلاش ما بی ثمر است . آنها نمی توانند به سادگی پذیرای عشق باشند.

* همیشه چیزی است که او را ناراحت کند. همیشه بدعنق است.

* دلش به حال خود می سوزد و اغلب به خاطر خودش تاسف می خورد و آن را بیان می کند.

* به جای اینکه تصمیم بگیرد و اقدام کند بیشتر وقتش را به گله و شکایت از روزگار و حوادث می پردازد.

* هنوز دیگران را (والدین،دوستان،اقوام) به خاطر گذشته خود سرزنش می کند و آنها را مسئول زندگی خود می داند.

* احساس گیر افتادن در یک دام بدون هیچ راه چاره از طرف آنها بسیار دیده می شود.

* به موفقیت و خوشبختی دیگران حسادت می کنند و خود را با آنها مقایسه می کنند.

این افراد چند ویژگی اصلی دارند که عبارتند از:

الف- هرگز مسئولیت شرایط و اتفاقات زندگی خود را بر عهده نمی گیرند.

آنها به حال خود تاسف می خورند گله و شکایت می کنند و هر کاردیگری انجام می دهند بدون اینکه اقدامی در جهت بهبود اوضاع صورت دهند. کافی است به آنها پیشنهاد دهید که چگونه می توانند احساس بهتری داشته باشند یا مسئله خود را حل کنند آنگاه با فهرست بلند بالایی از انواع دلایلی روبرو خواهید شد که چراآن پیشنهاد برای آنها مفید نیست. برخی از این افراد منتظر هستند تا شما یا دیگری نجاتشان دهد و برخی دیگر فقط احساس ترحم و همدردی دیگران و توجه آنها را می طلبند.

ب- دیگران را به خاطر مشکلات خود سرزنش می کنند.

از نگاه این افراد همیشه تقصیر همه چیز به گردن دیگری است. آنان دائما والدین، بچه ها، همسر، دوستان، وضع سلامتی و بهداشت، اقتصاد و ... را به خاطر بدبختی و عدم رضایت خود سرزنش می کنند.

ج- خشم خود را آشکارا بروز نمی دهند.

آنان جملاتی به کار می برند که ظاهرا خصومت آمیز نیست اما به طرزی غیر مستقیم، خصومت و تنفر خود را نسبت به شما بیان می کنند. این جملات به آنها کمک می کند تا ظاهر «غیر عصبانی» خود را حفظ کنند.

د- فکرمی کنند که ضعیف و درمانده هستند.

«نمی توانم»،  «نمی شود»، «هرگز» و ... عبارتهای رایج و متداولی است که این افراد به کار می برند. آنها معمولا انجام کارهای خود را به تعویق می اندازند چرا که به خود اعتماد کافی ندارند. آنها امیدوارند که دیگران آنها را حمایت کنند و نجات دهند.

همگی ما در زندگی خود زمانی ممکن است چنین احساساتی را تجربه کنیم اما این احساسات تمام زندگی اینگونه افراد را فراگرفته است. درابتداکه با شخصی از این دست روبرو می شویم از آنجا که تجربه مشابه با او داریم با آنها همدردی می کنیم و سعی می کنیم به آنها کمک کنیم اما این افراد معمولا ما را ناکام می کنند و در نهایت نسبت به آنها احساس بی تفاوتی و بی اعتنایی پیدا می کنیم. زندگی با چنین افرادی یک تجربه سخت و دشوار است. این افراد برای زندگی مشترک مناسب نیستند و زندگی را به کام همسر و فرزندان تلخ می کنند.